Ilang mga mangingisdang Pilipino ang patuloy na nagrereklamo sa umano’y pangha-harass ng Chinese Coast Guard sa kanila habang sila ay nangingisda sa bahagi ng Scarborough Shoal na kasama sa pinagtatalunang teritoryo sa West Philippine Sea.
Ayon sa isang mangingisdang Pinoy na kinilalang si Arnel Satam, nagkaroon umano ng isang high-seas chase na tumatagal ng ilang minute kung saan sinubukan niyang malampasan ang mas mabilis na mga bangka sa pag-asang makalusot sa loob ng ring ng mga bahura na kontrolado ng China, kung saan mas maraming isda.
Ang pagtugis noong Biyernes ay nasaksihan ng mga mamamahayag ng AFP na sakay ng barko ng Philippine Bureau of Fisheries and Aquatic Resources na BRP Datu Bankaw, na naghahatid ng pagkain, tubig at panggatong sa mga mangingisdang Pilipino na naglalakbay sa pinag-aawayang tubig, minsan sa loob ng ilang linggo.
Ang mga mangingisda ay nagreklamo na ang mga aksyon ng China sa Scarborough Shoal ay sumusikil sa kanilang karapatan na magkaroon ng pangunahing mapagkukunan ng kita at isang lugar na ligtas na masisilungan sa panahon ng isang bagyo.
“Gusto ko kasing mangisda doon,” saad ni Satam sa panayam ng Agence France-Presse. “Ginagawa ko naman yun palagi. Hinabol na nga ako ng Chinese Coast Guard, pero pinagtawanan ko lang sila.”
Ang Scarborough Shoal ay 240 kilometro sa kanluran ng pangunahing isla ng Luzon ng Pilipinas at halos 900 kilometro mula sa pinakamalapit na malaking bahagi ng kalupaan ng China sa Hainan.
Sa ilalim ng 1982 United Nations Convention on the Law of the Sea, na tinulungan ng China na makipag-ayos, ang mga bansa ay may hurisdiksyon sa mga likas na yaman sa loob ng humigit-kumulang 200 nautical miles ng kanilang baybayin.
Kung matatandaan, inagaw ng China, na nag-aangkin ng soberanya sa halos buong South China Sea, ang kontrol sa Scarborough Shoal mula sa Pilipinas noong 2012.
Mula noon, nagtalaga na ito ng coast guard at iba pang sasakyang pandagat upang harangan o higpitan ang pagpasok sa lugar ng pangisdaan na tinapik ng mga henerasyon ng mga Pilipino.
Inakusahan din ng mga opisyal ng Pilipinas ang Chinese coast guard na naglagay ng 300 metrong bakod ang haba na lumulutang na harang sa tapat ng pasukan sa shoal ilang sandali bago dumating ang BRP Datu Bankaw.
Ang pansamantalang hadlang ay “pinipigilan ang mga Filipino Fishing Boats mula sa pagpasok sa shoal at pag-alis sa kanila ng kanilang pangingisda at mga gawaing pangkabuhayan,” ayon sa Philippine Coast Guard at Fisheries bureau sa isang magkasanib na pahayag na kumukondena sa pag-install nito.
Inabot ng 18 oras para magawa ng BRP Datu Bankaw ang mahigit 300 kilometrong paglalakbay patungong Scarborough Shoal mula sa isang daungan sa Manila Bay.
Mahigit 50 wooden outrigger fishing vessels, na tinatawag ng mga Pilipino na “mother boats” ang pumapalaot sa malalim na karagatan sa labas ng shoal nang bumaba ang barko ng Pilipinas noong Miyerkules.
Ang ilan sa mga tripulante ng pangingisda ay dalawang linggo nang nandoon gamit ang mga lambat, linya at sibat sa paghuli ng tuna, grupong at pulang snapper.
Upang bigyan sila ng pagkakataon na manatili sa dagat nang mas matagal at makahuli ng mas maraming isda, ang Bureau of Fisheries and Aquatic Resources ay nagsasagawa ng mga regular na resupply mission.
Apat na bangkang coast guard ng China ang nagpatrolya sa karagatan, na inilalayo ang BRP Datu Bankaw at mga mangingisdang Pilipino sa shoal.
