Napanatili ng Commission on Human Rights ang matatag na paninindigan sa pangako nitong makipagtulungan sa International Criminal Court (ICC) para imbestigahan ang war on drugs ng bansa sa panahon ni dating Pangulong Rodrigo Duterte.
Sa mga deliberasyon para sa budget ng departamento para sa 2024 sa harap ng House Committee on Appropriations, tiniyak ni CHR chairperson Richard Palpal-latoc sa mga mambabatas na makikipagtulungan ang ahensya sa ICC sa pamamagitan ng pagbibigay ng ebidensyang nakalap nito sa nakaraang imbestigasyon nito.
“As you may recall, the CHR has investigated extra-judicial killings in relation to the drug war before. And out of that investigation, the CHR has generated a report on EJK in relation to the drug war,” Palpal-latoc said.
Ang kumpirmasyon ay dumating kasunod ng tanong ni Albay Rep. Edcel Lagman tungkol sa lawak ng kooperasyon na nais ibigay ng human rights watchdog sa ICC dahil dati nitong idineklara na sila ay “willing to cooperate” sa drug war probe, na nagresulta sa “in libu-libong extra-judicial killings, partikular ang mga mahihirap at marginalized drug suspects.”
Nasa 7,000 katao ang napatay sa ilalim ng drug war ni Duterte, batay sa datos ng gobyerno, na karamihan ay mula sa mga pamilyang mababa ang kita.
Gayunpaman, tinatantya ng mga lokal at internasyonal na organisasyon ng karapatang pantao na ito ay lumampas sa 30,000.
Ayon kay Palpal-latoc, handa silang magbigay ng ebidensya ng ICC na nakalap na ng CHR sa nakaraang imbestigasyon. Gayunman, iginiit niya na dahil hindi pa nalaman ng ahensya ang mga detalye ng kasong isinampa sa ICC, hindi alam ang parameter ng kanilang kooperasyon.
Ito, gayunpaman, ay hindi umayon kay Lagman, na iginiit na ang CHR ay dapat na magkaroon ng kamalayan sa bagay na ito, na isinasaalang-alang ang paratang na ginawa nang hayagan at publiko.
Ayon sa beteranong mambabatas, “soundbite” at “press release” lang para sa media ang pagpahayag ng pakikipagtulungan ng CHR nang hindi sinimulan ang komunikasyon sa ICC.
“Bakit hindi mo alam? It’s an open and public accusation before the ICC against the culprits in this war on drugs. May kopya ka ba ng akusasyon na dinala sa ICC ng ilang apektadong biktima at advocates?” Sabi ni Lagman.
“Lubos mong nalalaman na ang opisyal na posisyon ng pambansang pamahalaan ay hindi makipagtulungan sa ICC at ang matapang na pahayag na iyon ay, sa katunayan, isang hamon sa posisyon na iyon,” dagdag niya.
Kinontra naman ni Palpal-latoc na “hindi partido” ang CHR sa imbestigasyon ng ICC.
Gayunpaman, sinabi ng hepe ng CHR na handa silang magbigay ng legal na tulong sa mga biktima ng paglabag sa karapatang pantao gayundin ang proteksyon ng saksi alinsunod sa kanilang mandato.
Ang mga panawagan ay ginawa upang itigil ang pagsisiyasat ng ICC sa “gera kontra droga” ni Duterte na kumitil ng libu-libong buhay sa loob ng kanyang anim na taong kapangyarihan na nagsimula noong 2016.
Nanindigan si Justice Secretary Boying Remulla na matatag ang paninindigan na hindi sasabak ang bansa sa ICC, na sinasabing hindi hahayaan ng gobyerno ng Pilipinas na makialam ang korte sa negosyo ng bansa.
Nauna nang sinabi ni Senador Bato de la Rosa, na nanguna sa kampanya laban sa droga ni Duterte, na lokal na kilala bilang “Oplan Tokhang” na handa siya kung sakaling maihatid ang warrant of arrest, ngunit lamang ng mga awtoridad ng Pilipinas at hindi ng sinumang dayuhan na itinuro ng ICC.
Ang dating PNP chief at si Vice President Sara Duterte ang mga opisyal ng Pilipinas na binanggit sa ulat ng ICC prosecutor sa mga pagpatay.
