Ano ang epekto sa Pilipinas kapag tumitindi ang tensyon sa pagitan ng China at Taiwan?
Malaki ang epekto nito sa buong ekonomiya ng daigdig, hindi lamang sa Pilipinas dahil ito ‘y magiging labanan sa pagitan ng mayayamang bansang US (ang numero unong ekonomiya), ang pangunahing tagapagtaguyod ng Taiwan laban sa Tsina (ang number two economy).
Para kay Prof. Chester Cabalza, presidente at founder ng think-tank group na International Development and Security Cooperation, ang US-Taiwan-PH versus China ay magiging isang naval warfare dahil ang Indo-Pacific ay napapaligiran ng tubig, kaya ang tunay na labanan ay naval.
Nakikita niya na ito ang dahilan ng paghahanda ng mga Enhanced Defense Cooperation Agreement (EDCA) sites dahil mahina ang ating northern hemisphere, eastern at western board ng ating Luzon island. , Isabela, Cagayan, Zambales, diyan tayo may interes, westward ang WPS, eastward ang Philippine Rise, Benham Rise at North, malapit sa Taiwan kaya napaka-strategic.
Binigyang-diin ni Cabalza na inalok ang access sa EDCA sites dahil kung naval, halimbawa ang giyera sa Taiwan, ang midway doon ay malamang, Taiwan hanggang Batanes.
Ano kaya ang mangyayari diyan, ang mga barko ng Pilipinas at ang mga barko ng US at “like-minded partners and allies” ay iikot sa Isabela pababa, wala silang shortcut access kaya kung makapag-rehearse sila diyan sa shortcut, it will be a big deal. Iyan ay mula sa Cagayan patungo sa Zambales at papunta agad sa Palawan.
Ang naratibo ng mga Amerikano sa EDCA sites, ito ay economic investments dahil magtatayo sila ng mga daungan, paliparan, at mga gusali na kakailanganin nila para sa kanilang teknolohiya, helicopter at para sa mga isyu sa disaster resiliency.
Sa madaling salita, mga impraestraktura na may kaugnayan sa seguridad na kapaki-pakinabang sa ekonomiya, lalo na sa lokal na ekonomiya.
Dapat din maging mulat ang mga opisyal ng lokal na pamahalaan ng Pilipinas sa pambansang seguridad at regional security upang malaman nila ang heograpikal na kahalagahan ng kanilang mga lalawigan at ng Pilipinas dahil hindi natin maiwasang masangkot sa kompetisyon ng US-China, bunsod ng heograpikal na lokasyon ng Pilipinas.
Ito ay isang biyaya at sumpa, ito ay isang pagpapala at isang sumpa.Hindi natin gusto itong heograpiya natin pero malaking bentahe sa atin na may dalawang super power na naglalaban para maging kakampi nila, bihira lang mangyari yun.
Kaya dapat tayong maging matalino dahil ito na ang pagkakataon natin na gamitin ito bilang leverage sa dalawang magkasalungat na kapangyarihan. Nandito na ang mga Chinese, very active ang local investments nila. We have to demand investments from the Americans para makahabol sila sa China.
Kailangan nating sabihin sa mga Amerikano na ang ating alyansa ay hindi maaaring batay sa seguridad lamang kundi pati na rin sa mga pamumuhunan sa ekonomiya.
Mukhang mas kaunti ang ginagawa ng US para sa Pilipinas kaysa Israel, at sa Pakistan nang kanselahin nila ang utang sa kanilang war on terror. Bakit hindi nila magawa sa atin ngayon?
Habang ang mga agresibong aksyon ng Beijing sa West Philippine Sea (WPS) ay dapat magtulak sa gobyerno ng Pilipinas na gumawa ng representasyon sa UN General Assembly at himukin ang mga miyembrong estado na magpasa ng isang resolusyon na nananawagan para sa ganap at agarang pagsunod ng China sa 2016 arbitral award na pumapabor sa Pilipinas.
Para kay Cabalza, ang Pilipinas kasama ang iba pang middlepower sa Southeast Asia tulad ng Indonesia, Malaysia, Singapore at Vietnam ay dapat magkaisa para sa sama-samang “deterrence.”
Kapag nagkaisa ang middle power, hindi na mabubuo ng China ang masasamang plano nito. Kailangan magpadala ng isang malinaw na mensahe ang middle power na hindi nila pinipigilan ang China na maging pinakamalakas na bansa, sa ekonomiya, kung ito ay talagang nakatakdang maging isang economic superpower o superpower sa hinaharap.
Hangga’t ang Beijing ay magiging isang responsableng superpower, igagalang niyan ang international rules-based norm at ang teritoryo ng mga kapitbahay nito.
